İnandılar, Dövüştüler, Öldüler. Bıraktıkları Emanetin Bekçisiyiz

Kırkambar Güncesi 7 / 23.Aralık.2009 - Çarşamba

İnandılar, Dövüştüler, Öldüler. Bıraktıkları Emanetin Bekçisiyiz

Ne demişti karanlıkta akan bir yıldız gibi kayarak Kocatepe'den Afyon Ovası'na atlayacak olan mavi gözlü devimiz? "Türkiye Cumhuriye'nin temeli kültürdür".

Gerçekten de zor olmuştur yeni cumhuriyetin kendi kültürünü yaratması. Kendi ideolojisini, edebiyatını, sanatını, sinemasını, dilini ve daha bir dolu kültürel öge ile ilgili eserler vermek, literatür yaratmak hayli zor olmuştur.

Bir taraftan vatan toprağı üzerinde gözü olan ve hala bu isteklerinden bir milim geri adım atmayan emperyalist köpekler, diğer tarafta bunların tetikçiliğini yapan işbirlikçiler.

Bitti mi peki? Bu kadar mı genç Türkiye Cumhuriyetinin uğraşmak, savaşmak zorunda olduğu insanlar ve düşünceler.

Elbette bu kadar değil!

Bir tarafta idareyi göğün bilinmezliğinden alıp aklın hikmetine bırakan biçimi bir türlü anlamayan yobaz kafalar, diğer taraftan paraya ve güce tapan fakir ve zayıf insanlar. Sadece mavi gözlü dev mi uğraşmış onlarla, bizler de hala uğraşıyoruz.

Türkiye Cumhuriyeti kültürünün yapı taşlarından birisidir Menemen olayı, cumhuriyet iddiasının niçin ve nasıl ortaya atıldığını, hangi bedellerin ödendiğini, bütün rağmenlere rağmen sıkı sıkıya nasıl örüldüğünü, örülebilidiğini anlatır ilk baştan.

Kendini mehdi ilan eden Giritli Mehmet'in (Derviş Mehmet) İzmir'in Menemen ilçesine 23.Aralık.1930 tarihinde altı arkadaşı ile birlikte ayaklanma çıkarıp önce yedeksubay asteğmen Kubilay'ı şehit etmişler sonra da Hasan ve Şevki adındaki iki mahalle bekçisini öldürmüşlerdir. Ölüm şekli ise bir başka trajedidir. Kubilay'ın bedeninden ayrılan kafası bir sopanın ucuna geçirilmiş ve mahalle mahalle dolaştırılmıştır. Menemen olayı hiç kuşku yok ki cumhuriyet kültürümüzün en önemli yol ayraçlarından bir tanesidir.

Her ne kadar isimlerini yazarak gereksiz reklam yapmalarını istemediğim bir takım medya tarafından bu ayaklanmayı gerçekleştirmek isteyenlere esrarkeş damgası vurularak olayı bir takım kaçıkların yaptığını ve öneminden daha da fazlaya ciddiye alındığını yazmalarına rağmen Şeyh Sait ayaklanmasından sonraki ilk ciddi ayaklanma olduğunu tarihçiler yazıyor.

Olay hakkında kısacık bir araştırma yapan herkesin ulaşabileceği yerlerdedir söz konusu olayın belgeleri; ancak gönül görmek istemeyince bulunmayacak kadar da uzaktadırlar.

Menemen olayının kendisinden çok Atatürk'ün verdiği tepki önemlidir. İlk ağızda çok öfkelenmiştir ve mehdi bozuntusuna az sayıda da olsa yerli halktan katılımın olduğunu öğrenen Mustafa Kemal "Menemen'i haritan silin" diye emir vermiştir. Olayın hemen arkasından ayaklanma bastırılmış ve ilgisi olan herkes tutuklanmıştır, kurulan mahkeme sonucunda 28 kişi Kubilay'ın şehit edildiği meydanda asılarak idam edilmiştir.

Bugün aynı meydanda görkemli bir anıt vardır ve kaidesinde " İnandılar, dövüştüler, öldüler. Bıraktıkları emanetin bekçisiyiz” diye yazar.

Başka söz söylemeye gerek var mı?

Nevzat Tekin